Op het moment dat ik dit schrijf, op de dag dat Nederland energie probeert te besparen door dingen uit te zitten, op 10-10-’10 , blijft de twittertag #occupywallstreet nog steeds 30+ tweets per minuut genereren.
Dit is al meer dan een week het geval. De ongeorganiseerde herfstbeweging in de Verenigde Staten noemt zichzelf ook steeds vaker de #99percent van de bevolking die vindt dat zij alle lasten dragen en de andere 1percent alle lusten.
De beweging lijkt ook over te slaan naar Nederland, #bezetdenhaag en #bezetbeursplein5 zijn al aan de orde. Voor een bezetting van Beursplein5 in Amsterdam schijnt het dat al meer dan 1000 mensen zich hebben gemeld op Facebook. Voor Occupy Den Haag hebben zichal meerdan 800 mensen gemeld. Op 15 oktober moet het protest ook in Nederland beginnen.
Laten we ons realiseren dat het grote kapitaal van Nederland bij de Nederlandse #99procentNL zit, namelijk ons pensioenkapitaal. Bij de pensioenfondsen zat tot voor kort nog rond de 800 miljard euro. En hetgeen we bij de verzekeraars voor de oude dag hebben staan is rond de 400 miljard waard. Als we dan de straat op gaan, laten we er dan om vragen om ons kapitaal in te zetten voor onze eigen behoeften.
Op dit moment ben ik naast bestuurder van Stichting 0.0 en pro.ofessional, ook investment manager bij een pensioenfonds. Daar hebben we een tijdje terug 15 miljoen geïnvesteerd in een clean tech infrastructuur fonds, dat investeert in zonne- en windparken. De fondsbeheerder schetst een gemiddeld bruto rendement op jaarbasis van tussen de 12% en 14%, netto tussen de 10% en 12%. En een gemiddeld jaarlijks kasrendement van rond de 6% a 7%. Met niet te vergeten een EXIT na 8 jaar, want dat schijnen alle investeerders te willen: een exit. Ik gaf aan dat ik met zo’n belegging helemaal geen exit wil hebben. Dat ik wel tot aan het einde van de rit, inclusief het opruimen van de oude windmolens, gewoon het kasrendement wil ontvangen. Het liefst wil ik deze kasstromen ook gebruiken om die tegen de verplichtingen van het pensioenfonds aan te leggen (als er inflatie is worden ze ook nog aan de inflatie aangepast). In plaats van dat de dekkingsgraad van het pensioenfonds als een baksteen tot onder de 100% daalt, omdat de waarde van de verplichtingen de pan uitrijzen door de toekomstige kasstromen te verdisconteren tegen de lage paniekrente van 1,8% op tienjarige obligaties, wordt de dekkingsgraad dan ineens vele malen hoger. Naar schatting meer dan 200%.
Stel dat deze simpele redenering klopt, waarom investeren we dan niet veel vaker in beleggingen die kasstromen opleveren en tegelijkertijd voorzien in onze basisbehoeften?
Ik ben geen energie-expert, maar ik heb begrepen dat een windmolen op zee zo’n 3000 huishoudens van energie kan voorzien en dat het rond de 15 miljoen euro kost om dit te realiseren. Stel dat ons pensioenfonds 3000 deelnemers mobiliseert om deze energie af te nemen en die windmolen koopt. Vervolgens aan een administratiekantoor (lees energiebedrijf, bv. GreenChoice) vraagt om de rekening te incasseren. Dan betalen onze deelnemers via hun energierekening het rendement op hun eigen pensioenvermogen. Een aardig staaltje van ‘closing the loops’ lijkt mij. Niet alleen op energiegebied, maar ook op financieel gebied.
Is dit de heilige graal? Niet als de schaal te klein is. Wanneer slechts een paar pensioenfondsen dit beperkt doen en het komt een volgend kabinet goed uit om de spelregels op fiscaal, juridisch en planologisch te veranderen, dan kan dat deze pensioenfondsen mogelijk hard treffen. Door de kleine omvang van de investering kunnen ze geen vuist maken.
Ik vergelijk het altijd met het volgende, als je 10.000 euro schuld heb bij een bank en je kan niet terugbetalen dan heb je zelf een probleem, de bank niet. Heb je daarentegen een miljard euro schuld bij de bank, of zoals Griekenland enige honderden miljarden, en je kunt niet terugbetalen dan heb je uiteraard zelf een probleem, maar de bank of zelfs heel Europa heeft een nog groter probleem.
Dus als alle Nederlandse pensioenfondsen 200 miljard investeren in energie en 200 miljard in onze voedselvoorziening, dan is er geen Rutte, Verhagen, Cohen of een Wilders die het maar in zijn hoofd zal halen om de spelregels te veranderen als dit schadelijk zou zijn. Want dan draaien ze aan de hoogte van het pensioen van de burger in de straat en dan zijn de verkiezingen of #bezetdenhaag geen leuke vooruitzichten.
Een deel van mijn pensioen wordt beheerd door PGGM, de pensioenuitvoerder van het pensioenfonds Zorg & Welzijn. Niet iedereen weet dat PGGM een coöperatie is. Volgend jaar heeft de Verenigde Naties uitgeroepen tot het jaar van de coöperaties. PGGM, ik doe graag mee met een windmolen, met een zonneboiler, maar ik wil wel een betrouwbare partij die dit voor mij regelt. PGGM, voor mij kan jij die betrouwbare partij zijn die niet als gevolg van de lage rente het pispaaltje van de Nederlandse samenleving is! Zet hem op PGGM!
Als Strategic connactor binnen 0.0 zet ik mij in om het maatschappelijke kapitaal van de burgers weer op een verantwoorde manier te koppelen aan de behoefte van de burger, door op een integrale ‘closing the loop manier’ zowel de productieketen, als de kapitaalketen samen met de burger in te zetten om in de behoefte van diezelfde burger te voorzien.
Marcel de Berg 0.0
Strategic connactor
